Урт наслахад ген чухал уу, амьдралын хэв маяг чухал уу

Хуваалцах Жиргэх

100 насалсан хүмүүсийн тухай тоо томшгүй олон түүх байдаг. Тэдний хувьд өдөр тутмын зуршил, хоолны дэглэм, дасгал хөдөлгөөн, архи, тамхины хэрэглээний талаарх уламжлалт зөвлөгөөг анхаардаггүй байсан тохиолдол ч бий. Гэсэн хэдий ч эдгээр зөвлөгөөг үл тоомсорлох нь ихэнх хүмүүсийн эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлж, амьдралыг нь богиносгодог болохыг олон арван жилийн судалгаа харуулж байна.

Тэгвэл хүний урт наслалтын хэдэн хувь нь амьдралын хэв маяг, хэдэн хувь нь генетиктэй холбоотой байдаг бол?

Судалгаанаас харахад, 80 наслах уу, 90 наслах уу гэдэг бидний хяналтад байдаг ажээ. Хүн амын эрүүл амьдралын хэв маяг хүний насыг уртасгадаг гэсэн тодорхой нотолгоонууд олон бий. 2023 онд нийтлэгдсэн судалгаагаар АНУ-ын 276,000 гаруй эрэгтэй, эмэгтэй ахмад дайчдын амьдралын хэв маягт дүн шинжилгээ хийж, найман эрүүл зуршлыг төлөвшүүлснээр хүмүүсийн амьдралыг 24 жилээр уртасгах боломжтой болохыг тогтоожээ.

Үүнд, эрүүл хооллолт, тогтмол дасгал хөдөлгөөн хийх, сайн унтаж амрах, стрессээ зохицуулах, нийгмийн эрүүл харилцаатай байх, тамхи татахгүй байх, опиоидыг хэтрүүлэн хэрэглэхгүй байх, архи хэтрүүлэн хэрэглэхгүй байх зэрэг багтсан байна.

Хэрвээ та 100 наслахыг хүсэж байвал өвөг дээдсийнхээ багахан тусламжийг авах хэрэгтэй болох нь. Учир нь нас ахих тусам урт наслалтад генетик илүү чухал нөлөөтэй болдог аж. Эрдэмтэд хэр урт насалж байгаагийн 25 орчим хувь нь ген, 75 хувь нь хүрээлэн буй орчин, амьдралын хэв маягтай холбоотой гэж үздэг. Гэвч 100 болон түүнээс дээш насны хүмүүст энэ хувь хэмжээ өөрчлөгдөж эхэлдэг талаар Бостоны Их Сургуулийн Анагаах ухааны профессор, доктор Томас Перлс ярьсан байна.

Түүнчлэн судалгаагаар урт насалсан олон хүн дундаж америкуудаас илүү эрүүл зуршилтай байдаггүй болохыг тогтоожээ. Гэвч илүү урт насалж, зүрхний өвчин, хорт хавдар, сэтгэцийн өвчин зэрэг насжилттай холбоотой өвчлөлд бага өртдөг тухайн гэр бүлүүдэд байдаг генийн тусгай хувилбарууд тэднийг өвчнөөс сэргийлж, урт наслахад нь тусалдаг гэж мэргэжилтнүүд үздэг ажээ.

Зарим төрлийн ген хүмүүст тодорхой нөхцөл байдал үүсэхэд оролцдог гэнэ. Жишээлбэл, APOE ген нь Альцгеймерийн өвчний эрсдэлд нөлөөтэй бөгөөд APOE4 хувилбарыг тээж байгаа хүмүүс тус өвчнөөр өвчлөх эрсдэл өндөр байдаг бол APOE2 хувилбартай хүмүүсийн эрсдэл бага байдаг ажээ. Урт насалсан гэр бүлд APOE2-ийн тархалт дундаж хүн амын тооноос өндөр байдаг гэж судлаачид тогтоосон байна.

Зуун настнуудад хийсэн хэд хэдэн судалгаагаар FOXO3 гэж нэрлэгддэг ген эсийн эрүүл мэндийн олон үндсэн асуудалд оролцдог болох нь тогтоогдсон. Эдгээр генүүд нь хөгшрөлтийн биологийн үйл явцад нөлөөлдөг учраас насжилттай холбоотой олон өвчнөөс хамгаалах боломжтой гэж доктор Милман дурдсан юм.

Судлаачдын 100 настнуудын үр удмыг хяналтын бүлэгтэй харьцуулсан судалгаагаар дараах үр дүн гарчээ. Тус хоёр бүлэг дэх эрүүл амьдралын хэв маягтай хүмүүсийн зүрх судасны өвчлөл адилхан бага тархалттай байгааг тогтоосон бол эрүүл бус амьдралын хэв маягтай хүмүүсийн дунд зуун настнуудын үр удамд өвчлөл бага, эсрэгээрээ хяналтын бүлэгт өвчлөл их байсан байна.

Мэргэжилтнүүд эдгээр генийн ихэнх нь маш ховор тохиолддог бөгөөд хүн амын нэг хүрэхгүй хувьд олдох магадлалтайг онцолсон юм. Урт наслахад нөлөөлөх хүчтэй гентэй байх нь "сугалаанд хожсонтой адил" гэж доктор Перлс хэлжээ.

Эх сурвалж: The New York Times