Украинд цэргийн тусгай ажиллагаа Орос явуулж байгаатай холбогдуулан мэдээллийн тэнцвэртэй байдал хангах үүднээс украины Telegram Freeдом сайт, ТВ-ийн “Россия 1” хөтөлбөр, “Московский комсомолец” сонин, Америкийн стратегийн ба олон улс судлалын төвийн мэдээлэл, оросын суртал нэвтрүүлэгч Карен Шахназаров, Михаил Ходарёнок, оросын хувийн цэргийн компанийн командлагч Евгений Пригожин, украины цэргийн эксперт Валерия Рябых нарын ярьснаас түүвэрлэн орчуулж сонирхуулъя. Энд sonin.mn сайтын байр суурь тусгагдаагүй болно. Украин руу Оросоос бүрэн хэмжээний халдлага үйлдсэний нэг жилийн ойн дуулиан тасраагүй байна. Дэлхий нийтээрээ дүгнэж байна. “2022.02.24” гэсэн өдөр украинчуудын зүрх сэтгэл, тархинд үүрд аймшигтайгаар мөнхрөн үлдсэн, хуанлийн хар өдөр болж түүхэнд бичигдсэн. 2023 оны тэр өдөр нь ОХУ-аас гэнэтийн халдлага, томхон хэмжээний давшилт хүлээж байсан ч тэр нь алга.
Донбасс дахь давшилтад хэрэглэхээр Украины хилээс 200 км зайд нисэх хүчний томхон нэгтгэл бэлтгэсэн гэх мэдээ тарсан. Ойролцоогоор оросын 450 тактикийн нисэх онгоц, 300 нисдэг тэрэг бөөгнөрсөн гэх мэдээ үнэн үү гэдэгт элдэв таамаг эргэлзээ бишгүй байна.
Оросын Ерөнхийлөгч Путин дайн эхлээд 5 сар өнгөрч байхад 2022 оны 7 дугаар сард “Байлдааны жинхэнэ ажиллагаа эхлээгүй байна” хэмээн мэдэгдэж байв. Эхний 5 сарын байдлаар украины арми 32 мянган орос цэргийг устгасан, мөн сөнөөгдсөн оросын танк 1500, сөнөөгдсөн онгоц 200-г давсан байв. Гэтэл жинхэнэ ажиллагаа эхлээгүй гэсэн нь суртал нэвтрүүлгийн сүрдүүлэг байж таарсан. 2022 оны 11 дүгээр сарын 1-ний байдлаар алагдсан генерал, хурандаа, офицерууд 1.5 мянга гэсэн тооцоо чехийн мониторингийн алба хийсэн. Гэвч оросын цэргийн үхэл хохирлын тухай, их бууны зуушинд амиа өргөсөн орос цэргийн тухай мэдээ ОХУ-ын БХЯ-нд падгүй мэт одоо болтол таг чиг байна. Харин Израилийн тагнуулын албаны мэдээ гэх фейк зохиомжлон дэлхийгээр цацсан ба оросуудад сэтгэлийн гэгээ өгсөн тэр мэдээнд нь Украин хохирч дууссан, цэргээ барсан мэт бичигджээ.
Америкийн стратегийн ба олон улс судлалын төвийн (CSIS) тооцоолсноор, Эх орны их дайн гэж нэрлэдэг дэлхийн II дайны дорнод фронтын тэртээх 1940-өөд оны хохирлоос хойш ОХУ анх удаа ийм их үхэл хорогдол, зэвсэг техникийн хохирол амсчээ.
Дэлхийн II дайнаас хойш Зөвлөлт улс, түүний залгамжлагч Оросын оролцсон нийт дайнуудын нийлүүлсэн хохирлоос Украинд эдүгээ амссан хохирол хамаагүй давж байна. Сарын дундаж хохирол чеченийн дайныхаас 25 дахин, афганистаны дайныхаас 35 дахин их байна. Нийт 200-250 мянган цэрэг алагдсан нь Оросын армийн контрактникууд, Вагнерын хөлсний цэрэг, мөн Луганск, Донецкийн АБНУ-ын ардын цагдаа, сайн дурынхан, дайчлагсад ажээ.
“Хочу жить!” гэх хөтөлбөрийн хүрээнд украины цэрэгт бууж өгөх кампанит ажил оросын армийн дотор өрнөж, одоогоор 10 мянган орос цэрэг хэл үггүй бууж өгч байгаа мэдээ таржээ. Фронтод үлдэх нь улам бүр аюултай, оргох зугтах, ухрах тохиолдолд “Росгварди”-ийн галын хайчинд өртөх тул бууж өгөхийг илүүд үзжээ. Украины зэвсэгт хүчнээс ялгарах гол ялгаа буюу фронт дахь Оросын ялагдлын шалтгааныг цэргийн эксперт Валерий Рябых дүгнэхдээ дэлхийн II дайны үеийн тактикаа өөрчлөөгүйгээс гэж үзжээ. Украин нь эх орноо хамгаалахдаа хөдөлгөөнт батлан хамгаалах гэх арга тактик сонгосон. Хариуд нь Оросын арми махны машин руу (галын цэг рүү) цэргээ үй олноор нь хөөж оруулдаг тактик сонгосон, харьцуулбал Бахмутын чиглэлд оросуудын хэрэглэж буй тактик нь Кенигсбергэд зөвлөлтийн улаан армийн хэрэглэсэн тэр тактик юм. Хүн хүчний олноор далайлган давшдaг. Гэтэл тоо биш чанар ялдаг. Чанар гэдэг нь зэвсэглэл. Зэвсэглэл нь орчин үеийн байх хэрэгтэй. Одоо бол онч мэргэн, цэц тусгал сайтай зэвсэг нэн чухал байна. Энэ дээр Орос нь Украинаасаа давж гарахгүй, харин ч үлэмж хоцрогдсон, тиймээс Оросын цэрэг ялагдаж байна хэмээн Рябых ярив. Жишээ болгож Угледарт оросын цэрэг бүрэн бутцохигдсон баримтыг дэлгэв. Украины нэгэнтээ бэлтгэчихсэн хориглолт руу хуучин аргаараа бөөн хүчээр атакалдаг, газар орны байдлыг судалдаггүй, зөвхөн давш ял гэсэн тушаалтай. Тэгээд Угледарын дэргэд байлдааны 160 техникээ устгуулж, тэнгисийн явган цэргийнхээ хоёр элит бригадыг алдлаа. Украины зэвсэгт хүчин орчин үеийн технологийн өндөр түвшинд зэвсэглэх тусам оросын армийн хохирол төдийчинээ гэрлийн хурдаар өсч байна–хурандаа Рябыхын орост өгсөн зөвлөлгөө.
“Орос дахь Украины хамгийн том холбоотон хэн бэ?” гэсэн украин ТВ-ийн асуултад Оросын дотоод дахь авилга хахуулийн системчилэгдсэн их сүлжээ хэмээн Төрийн Думын гишүүн асан Игорь Яковенко хариулж байв. Оросын ялагдлын бас нэг шалтгааныг тэгж нэрлэжээ.
Путины тойрон хүрээлэгчдээс Пригожин, Кадыров хоёр, тойрон хүрээлэгчдийн гадна тойргоос Стрелков-Гиркин гэх гурван хүн ихээхэн дуулиан дэгдээнэ. Пригожин БХЯ, Жанжин штабтай ил үзэлцэнэ. Пригожин хэмээх жанжны түүхэн гавьяа олонтаа бичигдэнэ. Тэрээр Ливи, Сири, Төв Африкт “түүхэн үүрэг” гүйцэтгэсэн. Одоо Украинд оросын армийн нүүр царай болж байна. Түүнд алт, үнэт эрдэнэс, валют бий. Шоронгийн хичнээн л бол хичнээн хоригдлыг суллаад зэвсэглээд тэжээгээд байлдуулаад байх бололцоотой. Одоо хүүхдийн колонийн ялтан хөвгүүдээр армиа сэлбэх рүү орж байна. Гэтэл Жанжин штаб тэдэнд дэмжлэг үзүүлдэггүй, зэвсэг, сумаар хангадаггүй. Зүгээр л махан зууш болгоод хаяж байна хэмээн Пригожин гомдоллоно.
Пригожинд Герасимов зэвсэг өгөхгүй байна, Путин өгүүлэх талаар юу ч хийж чадахгүй. Генералууд Пригожин, Кадыров нарыг үзэж чадахгүй. Энэ нь явж явж Путин эрх мэдлээ алдаж буйн дохио сануулга юм биш үү? Путин хамгаалж чадахгүй байгаагаас Кадыров гадаадад гараад зугтсан. Эмчилгээ нь ч сэжигтэй. Хордуулсан гэдэг нь үнэн болж таарсан. Стрелков-Гиркин оросын ялагдал ба бүтэлгүйтлийг баримт дэлгэн хилэнтэйгээр ярина.
БХЯ, Жанжин штабт өсөрхсөн Пригожин Оросын цэргийн тусгай ажиллагааны тухай баргар прогнозоо ил ярьдаг боллоо. HIMARS мэтийн цэц тусгал сайтай зэвсэг Орост дутагдаж байгаа, мөн украины цохилтыг АНУ сансраас зохицуулж өгдөг, тийм систем Орост байдаггүй, хиймэл дагуулын бүлэглэл аль вэ гэсэн гомдлоо Пригожин нуудаггүй. “Генерал Армагеддон” гэх хочтой агаарын ба сансрын цэргийн командлагч Сергей Суровикины ид шид аль вэ гэсэн асуулт Пригожин тавьжээ. Бахмут руу ЧВК Вагнер давшсаар, алуулсаар байгааг тэрээр тайлбарлахдаа украины армийг бүрэн устгах зорилготой, нутаг дэвсгэр чухал биш, хэрэв дайсны армийг устгачихвал цаашаа бүгдийг авч эзэлж болно гэжээ. Вагнерын амжилттай байлдаж байгаагийн нууц нь тун энгийн, командлагч нь маникюр педикюр хийлгэдэггүй, сахлаа ч авдаггүй, нойр хоолгүй ажилладаг, цэрэг нэг бүрээ сонсдог энгийн нэгэн байна гэж өөрийгөө магтжээ. Пригожины прогноз бүр гайхалтай. Өөрийнх нь Вагнер байлдахаа больчихвол Орос ялагдчих мэтээр ярьсан нь ноцтой. Донбасс Орост хэрэгтэй бол жил хагас, хоёр жил байлдана, Днепр хүртэл давш гэвэл гурван жил байлдаж таарна, тэгсэн мөртлөө Ла-Манш хүртэл давших төлөвлөгөөтэйг нь яанаа хэмээн оросын суртал нэвтрүүлэгчдийг тавлажээ. Бахмутын байлдаанд ЧВК Вагнер 25-30 цэргээ алдсан тухай украины генерал Виктор Ягун ТВ-ээр мэдээлэв.
“Россия 1” сувгийн Владимир Соловьевын хөтөлбөрөөр суртал нэвтрүүлэгч, найруулагч К.Шахназаров Оросын ялагдлыг ёрлон ярьсан нь шуугиан дэгдээжээ. Бид Зеленскийг дутуу үнэлсний гайгаар бүх зүйл биднийг ялагдалд хүргэж байна, ялагдаж болно, яагаад болохгүй гэж тэрээр ярьжээ. Украинтай хийж буй дайндаа ОХУ ялагдах ёстой гэж хэлсэн нь олон орос хүний зүрх рүү хутга шаасантай адил дуулдана. Нөхцөл байдлыг ажаад байхад бид ялагдвал бидэнд хамгийн хүнд уршиг дагавар тохиох нь байна, ялагдлаа гэдгээ зөвшөөрөх хэрэгтэй, яагаад гэвэл энэ дайн бүх Баруунтай хийгдэж байгаа учраас.
Хэн ялах вэ? Ойлгомжтой. Маш сайн зохион байгуулагдсан, гайхамшигтай сахилга баттай тэр хүч л ялна. Маш сайн сахилга бат бол бүхнийг шийднэ. Бид Барууныг дэндүү дутуу үнэлжээ гэхчлэн Шахназаров уулга алдан зурагтаар ярьж харагдав. Оросынхоо армийг зохион байгуулалтгүй, сахилга батгүй гэж хэлчих шиг.
Цаг үе Оросын эсрэг эргэж байна. Цэргийн тусгай ажиллагааг дуусгах цаг болсон, тэгэхгүй бол бид ялагдлаа хэмээн “60 минут” ТВ-ээр оросын хурандаа М.Ходарёнок ярив. Оросын ТВ-үүд улам түгшүүртэй болж байна. ОХУ-ын өмнө амаргүй цаг үе тулгарч байгааг урьдчилан сануулна. Украинтай эвлэрэхийг, нэг ёсондоо эзэлж авсан бүх нутгаа эргүүлж өгөхтэй Оросын албан ёсны ТВ эвлэрч эхлэв. Украины арми хүчтэй болчихсонд харамсаж гашуудсан, гомдоллосон нэвтрүүлэг олширлоо. Оросынхоо армийг л чамлаад байх шиг. Орос энэ дайнд ялагдвал Орост цуст төрийн эргэлт гарцаагүй, Орос нь улс орныхоо дотоодод бүх хяналтаа алдаж эхэллээ, Орос даяар иргэд паникт орлоо гэдгийг Украины ЕТГ-ын зөвлөх Подоляк сэрэмжлүүлэв. Өмнө мэдээлж байсанчлан оросын сөрөг хүчнийхэн ОХУ-ын 5 бүс нутагт бие даах эсэх талаар онлайн санал асуулга явуулахад Кенигсбергт (Калининград) бие даахыг 72.1%, Уралд 68.2%, Ленинград мужид 66.2%, Сибирьт 63.9%, Кубаньд (Краснодарын хязгаар) 55.7% нь дэмжсэн дүн гарчээ.
Англи, орос хэлнээс түүвэрлэн хөрвүүлсэн Дүгэржавын Номиндарь
